top of page

Từ đo lường đến hành động: khung chuyển đổi số trong quản lý năng lượng cho SMEs

SMEs trước áp lực năng lượng và chi phí

Trong bối cảnh giá điện, nhiên liệu và chi phí vận hành liên tục leo thang, các doanh nghiệp vừa và nhỏ (SMEs) tại Việt Nam đang chịu áp lực lớn: phải tối ưu chi phí nhưng vẫn đảm bảo năng suất, chất lượng và khả năng cạnh tranh. Thêm vào đó, yêu cầu từ chuỗi cung ứng toàn cầu về tiêu chuẩn ESG và giảm phát thải carbon khiến bài toán năng lượng không còn là câu chuyện nội bộ, mà đã trở thành yếu tố sống còn của doanh nghiệp xuất khẩu.

ree

Một hướng đi chiến lược là chuyển đổi số trong quản lý năng lượng, kết hợp AI và IoT (AIoT) để đo lường, giám sát và tối ưu tiêu thụ năng lượng theo thời gian thực. Theo Báo cáo IEA (2023), doanh nghiệp áp dụng quản lý năng lượng số hóa có thể giảm 10-30% mức tiêu thụ năng lượng chỉ trong 12 tháng đầu triển khai, con số đủ để tạo khác biệt lớn cho biên lợi nhuận và khả năng cạnh tranh.


Khung chuyển đổi số: Từ đo lường đến hành động

Chuyển đổi số không chỉ là gắn thêm vài cảm biến hay mua phần mềm mới. Đó là hành trình có cấu trúc, từ việc đo lường, lưu trữ, phân tích đến hành động và cải tiến liên tục.

Khung 5 tầng sau giúp SMEs hình dung và triển khai từng bước rõ ràng.


Bước 1 - Đo lường: Biết để hành động

ree

Đo lường là nền tảng của mọi chương trình quản lý năng lượng hiệu quả. Chỉ khi có dữ liệu chính xác, doanh nghiệp mới có thể nhận diện vấn đề và đưa ra giải pháp cải thiện thực chất.

Doanh nghiệp có thể bắt đầu đơn giản: ghi lại số công tơ điện, gắn đồng hồ thông minh hoặc cảm biến IoT tại các điểm tiêu thụ lớn như máy móc, dây chuyền, hệ thống chiếu sáng.

Khi có dữ liệu định kỳ, doanh nghiệp sẽ thấy được mô hình tiêu thụ, phát hiện “điểm nóng” năng lượng và tạo nền cho bước số hóa kế tiếp.


Bước 2 - Số hóa và Lưu trữ dữ liệu: Xây nền dữ liệu thống nhất

ree

Số hóa giúp biến dữ liệu từ giấy hoặc bảng tính rời rạc thành hệ thống tập trung, dễ truy cập, bảo mật và chia sẻ. SMEs có thể tận dụng cloud, ERP hoặc các nền tảng quản lý năng lượng chuyên dụng.


Điều quan trọng là chuẩn hóa cấu trúc dữ liệu (đơn vị đo, thời gian, thiết bị) và phân quyền truy cập hợp lý. Khi ấy, thời gian tổng hợp báo cáo có thể rút từ hàng giờ xuống vài phút, và doanh nghiệp đã sẵn sàng cho bước phân tích tự động.


Bước 3 - Phân tích: Biến dữ liệu thành hiểu biết

ree

Dữ liệu chỉ có ý nghĩa khi được phân tích để tìm ra nguyên nhân và xu hướng. SMEs có thể bắt đầu bằng so sánh mức tiêu thụ giữa các ca làm, dây chuyền, thiết bị hoặc mối tương quan giữa sản lượng và điện năng tiêu thụ.

Phân tích sâu hơn, với sự hỗ trợ của AIoT, giúp nhận diện chính xác “điểm tắc nghẽn”, nơi gây lãng phí nhất, dự báo nhu cầu năng lượng, và lượng hóa tiềm năng tiết kiệm trước khi hành động.

Đây chính là giai đoạn doanh nghiệp “biết” mình đang ở đâu và nên bắt đầu từ đâu.


Bước 4 - Hành động tối ưu: Từ nhận thức đến kết quả

Dựa trên phân tích, doanh nghiệp triển khai các biện pháp cụ thể để giảm lãng phí. Tùy nguồn lực, có thể chọn giải pháp chi phí thấp như điều chỉnh lịch vận hành, bảo trì thiết bị, hoặc đầu tư dài hạn hơn như thay đèn LED, lắp biến tần, hệ thống điều khiển thông minh.

ree

Những hành động này không chỉ giúp giảm 10-30% chi phí năng lượng, mà còn tăng hiệu suất vận hành, kéo dài tuổi thọ thiết bị và giảm phát thải carbon, yếu tố ngày càng được khách hàng quốc tế đánh giá cao.


Bước 5 - Duy trì và Cải tiến liên tục: Biến tiết kiệm thành văn hóa

Tiết kiệm năng lượng không phải là dự án một lần, mà là quá trình liên tục. SMEs cần đặt KPI năng lượng hàng tháng, đào tạo nhân viên về ý thức tiết kiệm, đánh giá định kỳ và cập nhật công nghệ mới.


Nhờ đó, doanh nghiệp tránh được “hiệu ứng bật lại”, tình trạng lãng phí quay trở lại sau vài tháng, và từng bước hình thành văn hóa vận hành xanh.


Quy trình triển khai thực tế: Từ khảo sát đến mở rộng

Để triển khai hiệu quả, doanh nghiệp cần tiến hành theo từng giai đoạn:

  • Giai đoạn 1: Đánh giá hiện trạng - thu thập dữ liệu tiêu thụ, khảo sát thiết bị, xác định điểm thất thoát năng lượng.

  • Giai đoạn 2: Xây dựng mục tiêu và KPI cụ thể - ví dụ: giảm 10% điện năng trong 12 tháng.

  • Giai đoạn 3: Lập kế hoạch hành động chi tiết - bao gồm hạng mục, chi phí, nhân sự, công nghệ và tiến độ.

  • Giai đoạn 4: Thực hiện thí điểm - chọn một dây chuyền hoặc khu vực nhỏ để thử nghiệm công nghệ, quy trình và đào tạo nhân sự.

  • Giai đoạn 5: Đánh giá và tối ưu - so sánh kết quả với KPI, điều chỉnh trước khi mở rộng.

  • Giai đoạn 6: Mở rộng và duy trì - triển khai toàn hệ thống, định kỳ báo cáo và cải tiến.

Quy trình này giúp SMEs tối ưu nguồn lực, tránh lãng phí thời gian và chi phí, đồng thời đảm bảo hiệu quả thực tiễn khi chuyển sang quy mô lớn hơn.


Kết luận: Từ tiết kiệm đến lợi thế cạnh tranh

Việc tối ưu năng lượng không chỉ là bài toán tiết kiệm ngắn hạn, mà là đòn bẩy chiến lược giúp doanh nghiệp nâng cao năng lực vận hành, giảm rủi ro chuỗi cung ứng và khẳng định vị thế doanh nghiệp xanh, tiên phong trong chuyển đổi bền vững.


Trong bối cảnh chi phí năng lượng biến động và tiêu chuẩn ESG ngày càng khắt khe, SMEs không thể chỉ dựa vào biện pháp ngắn hạn. Việc hợp tác với các nền tảng chuyên sâu như VEEP sẽ giúp rút ngắn thời gian triển khai và tối đa ROI.


Nhờ nền tảng AIoT, VEEP có thể không chỉ cung cấp dữ liệu tức thời mà còn biến dữ liệu thành hành động cụ thể, giúp doanh nghiệp đi trọn hành trình “Biết - Làm - Duy trì” trong quản lý năng lượng.


Đã đến lúc doanh nghiệp không chỉ “tiết kiệm điện” mà biến tiết kiệm năng lượng thành chiến lược cạnh tranh bền vững. Mỗi kWh được tiết kiệm hôm nay chính là một bước tiến vững chắc trên con đường chuyển đổi số xanh của doanh nghiệp.

bottom of page