top of page

Loại Hình và Phương Pháp Hạch Toán Carbon

Khám phá các phương pháp hạch toán carbon chủ chốt để đo lường, theo dõi và báo cáo lượng phát thải, giúp doanh nghiệp giảm dấu chân carbon và đáp ứng hiệu quả các mục tiêu trung hòa carbon.

Với áp lực ngày càng gia tăng từ chính phủ, nhà đầu tư và người tiêu dùng trong việc đối phó với biến đổi khí hậu, các doanh nghiệp ngày càng được kỳ vọng phải quản lý và công bố dấu chân carbon của mình. Hạch toán carbon, hay còn gọi là hạch toán khí nhà kính, đã trở thành điều kiện tiên quyết cho các công ty muốn giảm tác động môi trường, nâng cao uy tín về bền vững và tuân thủ các yêu cầu quy định. Việc theo dõi và báo cáo lượng phát thải hiện là điều thiết yếu đối với bất kỳ doanh nghiệp nào nghiêm túc trong việc đóng góp cho các nỗ lực toàn cầu nhằm chống lại biến đổi khí hậu.


Trong bài viết này, chúng ta sẽ khám phá khái niệm hạch toán carbon, giải thích các phương pháp hạch toán carbon khác nhau, và hướng dẫn bạn lựa chọn phương pháp phù hợp nhất cho doanh nghiệp. Việc hiểu rõ các phương pháp này sẽ giúp tổ chức của bạn đưa ra các quyết định sáng suốt về việc giảm phát thải trong toàn bộ chuỗi giá trị và cho phép hạch toán carbon và báo cáo chính xác tới các bên liên quan.


Hạch toán carbon là gì?


Về cốt lõi, hạch toán carbon doanh nghiệp là quá trình đo lường, định lượng và báo cáo lượng phát thải khí nhà kính liên quan đến hoạt động của công ty. Lượng phát thải này thường được tính bằng đơn vị tương đương carbon dioxide (CO2e) để bao gồm tất cả các loại khí nhà kính (GHG), bao gồm methane và nitơ oxit, những khí có tiềm năng gây nóng lên lớn hơn CO2. Hạch toán carbon cho phép các công ty hiểu rõ hơn về tác động môi trường của mình và thực hiện các hành động cụ thể nhằm giảm phát thải, nâng cao hiệu quả và đáp ứng các yêu cầu quy định hoặc mục tiêu bền vững tự nguyện.


Quá trình hạch toán carbon thường bao gồm việc thu thập dữ liệu phát thải từ nhiều nguồn khác nhau, như sử dụng năng lượng, vận chuyển, quy trình sản xuất và các hàng hóa và dịch vụ mua vào. Dữ liệu này sau đó được sử dụng để tính tổng lượng phát thải GHG qua các phạm vi khác nhau, được định nghĩa bởi Giao thức Khí nhà kính (Greenhouse Gas Protocol) là Phạm vi 1, 2 và 3.


Phạm vi 1: Phát thải trực tiếp

Phạm vi 1 bao gồm lượng phát thải khí nhà kính trực tiếp từ các nguồn mà doanh nghiệp sở hữu hoặc kiểm soát. Những phát thải này đến từ các hoạt động như đốt nhiên liệu trong phương tiện do công ty sở hữu, nồi hơi và lò nung, cũng như phát thải từ các quy trình công nghiệp tại chỗ. Phát thải Phạm vi 1 nằm trong tầm kiểm soát trực tiếp của doanh nghiệp, có nghĩa là việc giảm những phát thải này có thể được thực hiện thông qua các biện pháp như cải thiện hiệu quả năng lượng, chuyển sang sử dụng nhiên liệu sạch hơn hoặc áp dụng xe điện.


Phạm vi 2: Phát thải gián tiếp từ năng lượng mua vào

Phạm vi 2 bao gồm lượng phát thải gián tiếp từ việc sản xuất điện, nhiệt hoặc hơi mà doanh nghiệp mua vào để tiêu thụ. Mặc dù công ty không trực tiếp tạo ra những phát thải này, nhưng chúng được gây ra bởi tiêu thụ năng lượng của doanh nghiệp. Việc giảm phát thải Phạm vi 2 thường bao gồm chuyển sang các nguồn năng lượng tái tạo, tăng cường hiệu quả sử dụng năng lượng hoặc mua các chứng chỉ năng lượng xanh để bù đắp cho lượng phát thải từ điện mua vào.


Phạm vi 3: Phát thải gián tiếp trong chuỗi giá trị

Phạm vi 3 bao gồm tất cả các phát thải gián tiếp khác diễn ra trong toàn bộ chuỗi giá trị của công ty, cả trước và sau. Điều này có thể liên quan đến phát thải từ nhà cung cấp, vận chuyển hàng hóa, đi lại của nhân viên và thậm chí là việc sử dụng và thải bỏ sản phẩm.


Phạm vi 3 thường chiếm phần lớn trong dấu chân carbon của doanh nghiệp, nhưng cũng là khó đo lường và kiểm soát nhất, vì nó phụ thuộc vào các đối tác bên ngoài. Việc giảm phát thải Phạm vi 3 thường đòi hỏi sự hợp tác với nhà cung cấp, khách hàng và các bên liên quan khác để giải quyết lượng phát thải trong suốt vòng đời sản phẩm.


Bằng cách đo lường chính xác lượng phát thải carbon qua các phạm vi này, các công ty có thể hiểu rõ hơn về dấu chân carbon của mình và đưa ra các quyết định sáng suốt về cách giảm thiểu tác động đến biến đổi khí hậu. Tuy nhiên, việc lựa chọn phương pháp hạch toán carbon phù hợp là rất quan trọng để đảm bảo rằng dữ liệu phát thải chính xác, nhất quán và có thể hành động được.

Các phương pháp hạch toán carbon khác nhau


Có một số phương pháp hạch toán carbon mà doanh nghiệp có thể sử dụng để đo lường lượng phát thải carbon. Những phương pháp này khác nhau dựa trên loại và chất lượng của dữ liệu có sẵn cũng như mức độ chi tiết yêu cầu. Các phương pháp phổ biến nhất bao gồm phương pháp dựa trên chi tiêu, phương pháp dựa trên hoạt động và phương pháp kết hợp. Mỗi phương pháp có cách tiếp cận riêng để tính toán lượng phát thải, như được mô tả dưới đây.


Phương pháp dựa trên chi tiêu


Phương pháp dựa trên chi tiêu là một trong những phương pháp đơn giản nhất để hạch toán carbon. Phương pháp này ước tính lượng phát thải dựa trên dữ liệu chi tiêu tài chính. Nó bao gồm việc nhân số tiền chi cho một hàng hóa hoặc dịch vụ cụ thể với một hệ số phát thải liên quan đến hạng mục chi tiêu đó.


Ví dụ: Một công ty có thể ước tính lượng phát thải từ việc đi công tác bằng cách phân tích tổng số tiền chi cho các chuyến bay, khách sạn và phương tiện vận chuyển. Phương pháp dựa trên chi tiêu áp dụng các hệ số phát thải được xác định trước cho các khoản chi tiêu này để ước tính lượng phát thải khí nhà kính liên quan. Những hệ số này thường được lấy từ các mức trung bình trong ngành hoặc cơ sở dữ liệu công khai, phản ánh mức phát thải trung bình cho các loại chi tiêu tương tự.


Phương pháp này đặc biệt hữu ích cho các doanh nghiệp mới bắt đầu hành trình hạch toán carbon hoặc những doanh nghiệp thiếu dữ liệu hoạt động chi tiết. Nó cung cấp một cách tiếp cận đơn giản để có ước tính ban đầu về lượng phát thải dựa trên các hồ sơ tài chính đã được duy trì sẵn.


Ưu điểm:

- Đơn giản: Phương pháp dựa trên chi tiêu rất dễ triển khai do chỉ cần sử dụng dữ liệu tài chính mà các doanh nghiệp đã theo dõi.

- Dễ thực hiện: Doanh nghiệp có thể nhanh chóng áp dụng các hệ số phát thải vào dữ liệu chi tiêu để ước tính lượng khí thải mà không cần thu thập thêm nhiều dữ liệu chi tiết.


Nhược điểm:

- Ước lượng thô: Phương pháp này chỉ cung cấp các ước tính gần đúng về lượng khí thải vì nó giả định rằng tất cả các chi tiêu trong một danh mục sẽ dẫn đến cùng một mức phát thải. Các biến thể giữa các nhà cung cấp hoặc sản phẩm không được tính đến.

- Thiếu chính xác: Ví dụ, chi tiêu 1.000 USD cho các chuyến bay với các hãng hàng không khác nhau có thể dẫn đến mức phát thải khác nhau do sự khác biệt về đường bay và hiệu suất của từng hãng, điều mà phương pháp dựa trên chi tiêu không thể phản ánh.


Phương pháp dựa trên hoạt động


Phương pháp dựa trên hoạt động cung cấp cách tiếp cận chi tiết hơn để đo lường lượng khí thải carbon bằng cách sử dụng dữ liệu hoạt động cụ thể thay vì chi tiêu tài chính. Phương pháp này theo dõi các hoạt động thực tế, như lượng điện đã sử dụng, số dặm đi lại bằng phương tiện, hoặc khối lượng nguyên liệu thô tiêu thụ. Mỗi hoạt động này sau đó được nhân với các hệ số phát thải tương ứng để tính toán tổng lượng khí thải.


Ví dụ: Một công ty có thể theo dõi số kilowatt-giờ điện tiêu thụ trong quy trình sản xuất của mình. Lượng khí thải được tính toán bằng cách sử dụng hệ số phát thải cụ thể đối với lưới điện trong khu vực mà nhà máy hoạt động. Tương tự, khí thải từ vận chuyển có thể được tính bằng cách theo dõi số dặm mà các phương tiện giao hàng đã đi và áp dụng các hệ số phát thải đối với tiêu thụ nhiên liệu.


Phương pháp này cung cấp ước tính chính xác hơn về lượng khí thải do nó dựa trên dữ liệu sử dụng thực tế. Tuy nhiên, nó đòi hỏi phải lưu trữ hồ sơ chi tiết hơn và phân bổ nhiều nguồn lực hơn để thu thập và quản lý dữ liệu cần thiết.

Ưu điểm:

- Độ chính xác cao hơn: Phương pháp dựa trên hoạt động đưa ra ước tính chính xác hơn về lượng khí thải vì nó sử dụng dữ liệu cụ thể về các hoạt động thực tế thay vì các yếu tố tài chính.

- Phản ánh việc sử dụng thực tế: Nó cung cấp bức tranh chi tiết và chính xác hơn về lượng khí thải bằng cách tính đến việc sử dụng thực tế các nguồn lực và hoạt động.


Nhược điểm:


- Công sức thu thập dữ liệu: Yêu cầu lưu trữ hồ sơ chi tiết và phân bổ nguồn lực để thu thập và quản lý dữ liệu hoạt động, điều này có thể tiêu tốn nhiều công sức.

- Độ phức tạp: Việc theo dõi và áp dụng các hệ số phát thải phù hợp cho nhiều hoạt động khác nhau có thể phức tạp và đòi hỏi sự chính xác.


Phương pháp hỗn hợp


Phương pháp hỗn hợp kết hợp các yếu tố của cả hai phương pháp dựa trên chi tiêu và dựa trên hoạt động. Phương pháp này đặc biệt hữu ích cho các doanh nghiệp có hoạt động phức tạp hoặc đang chuyển đổi sang các phương pháp kế toán carbon chi tiết hơn. Phương pháp hỗn hợp cho phép các công ty sử dụng phương pháp dựa trên chi tiêu cho những khu vực mà dữ liệu hoạt động chi tiết chưa sẵn có và chuyển sang phương pháp dựa trên hoạt động cho những khu vực mà dữ liệu cụ thể có thể được thu thập.

Ví dụ: Một công ty có thể sử dụng phương pháp dựa trên chi tiêu để ước tính lượng khí thải từ văn phòng phẩm hoặc dịch vụ. Đối với các phép đo chính xác hơn, như lượng khí thải từ sử dụng điện hoặc quy trình sản xuất, công ty có thể áp dụng phương pháp dựa trên hoạt động. Sự kết hợp này cho phép doanh nghiệp cân bằng giữa độ chính xác và tính thực tế.


Ưu điểm:

- Phương pháp cân bằng: Kết hợp tính đơn giản của phương pháp dựa trên chi tiêu với độ chính xác của phương pháp dựa trên hoạt động, cung cấp giải pháp linh hoạt cho nhiều loại dữ liệu phát thải khác nhau.

- Tính linh hoạt: Cho phép các doanh nghiệp bắt đầu với các phương pháp đơn giản hơn và dần dần chuyển sang các phép tính chi tiết hơn khi có thêm dữ liệu.


Nhược điểm:

- Độ phức tạp khi tích hợp: Việc kết hợp hai phương pháp có thể gặp phải thách thức trong việc tích hợp và diễn giải dữ liệu từ cả hai cách tiếp cận.

- Thách thức trong quá trình chuyển đổi: Việc chuyển từ dữ liệu dựa trên chi tiêu sang dữ liệu dựa trên hoạt động có thể gặp khó khăn trong việc đồng bộ và hòa giải các ước tính phát thải khác nhau.


 Tóm lại, mỗi phương pháp kế toán carbon đều có điểm mạnh và hạn chế riêng. Việc lựa chọn phương pháp phù hợp — hoặc kết hợp các phương pháp — phụ thuộc vào nhu cầu cụ thể của doanh nghiệp, dữ liệu có sẵn, và mức độ chi tiết cần thiết để báo cáo lượng phát thải chính xác.





5 lượt xem
bottom of page